لچکی چیست و چه کاربردی در سازه دارد

لچکی، یک عضو سازه‌ای است که معمولاً به شکل مستطیل، مربع یا مثلثی طراحی می‌شود و برای تقویت و تثبیت اتصالات در اسکلت فلزی به کار می‌رود. سازه‌های فولادی از جمله پرکاربردترین اسکلت‌بندی ساختمان‌ها هستند و از طریق اتصال عمودی و افقی تیر‌های فولادی ساخته می‌شوند که اتصالات آن‌ها از جمله بخش‌های حیاتی سازه‌ای محسوب می‌شوند. لچکی‌ها به کار ‌می‌روند زمانی که نیاز به تقویت نبشی در محل اتصال پل یا ستون در سازه‌های فولادی وجود دارد و سازه به تنهایی قادر به تحمل بار‌های وارده نیست. عدم استفاده از لچکی در این موارد ممکن است منجر به خسارت‌های مالی و جانی جبران‌ناپذیری شود.

ورق لچکی:

ورق لچکی یک صفحه فولادی است که برای تقویت اتصالات و انتقال نیرو‌ها از یک عضو مهاربند به عناصر اصلی سازه در سازه‌های فولادی استفاده می‌شود. ابعاد و اشکال لچکی متنوع هستند، اما برای ساختمان‌های معمولی از لچکی به شکل مثلث، مربع یا مستطیل با ضخامت حدود ۱۰ تا ۱۲ میلی‌متر برای اتصال ستون به صفحه و پل به نبشی در اتصال تیر‌های اصلی و فرعی به ستون استفاده می‌شود. در این نوع اتصالات، بال‌های لچکی به اندازه داخلی بال نبشی ساخته می‌شوند و بین دو بال نبشی جوش یا پیچ و مهره‌ها قرار می‌گیرند تا از خم‌شدن نبشی در محل اتصال جلوگیری شود. در صورت استفاده از پیچ و مهره برای اتصال، باید سوراخ‌های مناسب بر روی لچکی‌ها ایجاد شوند.

کاربرد لچکی:

لچکی‌ها بر اساس نوع سازه، میزان بار‌های وارده و پیچیدگی اتصالات، ابعاد و مشخصات خود را تنظیم می‌کنند. در سازه‌های بزرگ مانند پل‌های عظیم‌الجثه، از لچکی‌های با ضخامت و ابعاد بیشتری استفاده می‌شود تا توانایی تحمل بار‌های سنگین را داشته باشند.

1. تقویت خرپا‌ها در سازه‌های سقف فلزی و چوبی
2. تقویت اتصالات در محل رسیدن تیر‌های اصلی و فرعی به ستون‌ها
3. مقاوم‌سازی در سازه‌های تحت فشار بالا
4. تقویت اتصالات در پل‌ها
5. استفاده به عنوان آب‌بند در سد‌ها
6. تقویت گوشه و کنج‌های سازه به شکل بست.

انواع ورق پشت بند:

انواع آن بر اساس شکل به سه نوع اصلی مثلث، مستطیل و مربع تقسیم می‌شوند. همچنین بسته به نیاز‌های سازه‌ها و شرایط محیطی، از جنس‌های مختلفی برای ساخت لچکی استفاده می‌شود. این جنس‌ها شامل ورق فولادی معمولی، ورق گالوانیزه، ورق ضدزنگ، الوار چوب برای سازه‌های چوبی و ورق مس یا آلومینیوم می‌شود.

لچکی‌ها بر اساس استفاده‌شان در سازه‌ها به مدل های مختلفی تقسیم می‌شوند، از جمله:

• لچکی فشرده:

در این نوع لچکی، قطعه متصل شونده نزدیک زاویه قائم اتصال قرار می‌گیرد که باعث افزایش قدرت تثبیت اتصال می‌شود.

• لچکی غیر فشرده:

این نوع لچکی شباهت زیادی به لچکی فشرده دارد، با این تفاوت که قطعه متصل شونده در اینجا دورتر از زاویه قائم اتصال قرار می‌گیرد.

• ورق لچکی گسترده:

در این نوع لچکی، با تغییر نقطه ثقل و طراحی هندسی پیچیده، چندین قطعه متصل شونده به طور هم‌زمان به هم متصل می‌شوند که قدرت تثبیت و استحکام اتصال را افزایش می‌دهد.

برای افزایش عمر مفید و ایمنی صفحات لچکی، می‌توان اقداماتی انجام داد، از جمله:

1. تهویه مناسب برای کاهش رطوبت و حفظ کیفیت مواد

2. استفاده از پوشش‌های محافظ مانند پوشش‌های اپوکسی و پرایمر اپوکسی پلی‌آمید

3. انتخاب مواد مناسب برای ساخت لچکی، مانند لچکی گالوانیزه برای شرایط معمول و لچکی ضدزنگ برای شرایط سخت

4. حفاظت از اتصالات خرپا و بررسی دوره‌ای آن‌ها جهت جلوگیری از خوردگی و زنگ‌زدگی

از آنجایی که خرابی در اتصالات می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به ساختمان و عملکرد سازه‌ای وارد کند، انتخاب و استفاده از لچکی‌ها به دقت و با توجه به نیاز‌های سازه ضروری است. همچنین ساخت و تولید لچکی‌ها به روش‌های دقیق و مراقبت‌های لازم برای حفظ کیفیت و عمر مفید آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

عوامل موثر در افزایش قیمت لچکی:

• نوسانات قیمت ورق فولادی:

قیمت ورق فولادی، که مواد اصلی برای ساخت لچکی است، تحت تأثیر نوسانات بازار قرار دارد. تغییرات در قیمت فلزات، مانند قیمت آهن و فولاد، قیمت ورق لچکی را مستقیماً تحت تأثیر قرار می‌دهد.

• نرخ ارز:

بسیاری از ورق‌های فولادی وارداتی هستند، بنابراین تغییرات در نرخ ارز می‌تواند قیمت ورق لچکی را تحت تأثیر قرار دهد. افزایش نرخ ارز ممکن است به افزایش قیمت ورق لچکی منجر شود.

• تورم:

تورم اقتصادی می‌تواند به افزایش قیمت مواد اولیه مانند فولاد و به تبع آن قیمت ورق لچکی منجر شود.

• تقاضا و عرضه:

تغییرات در تقاضا و عرضه ورق لچکی نیز می‌تواند بر قیمت آن تأثیرگذار باشد. افزایش تقاضا یا کاهش عرضه می‌تواند منجر به افزایش قیمت شود.

• هزینه تولید:

هزینه‌های تولید و فرآیند‌های تولید، از جمله هزینه‌های نیروی کار و انرژی، می‌توانند به افزایش قیمت ورق لچکی منجر شوند.

سخن پایانی:

با توجه به اینکه استفاده از سازه‌های فلزی، به ویژه لچکی‌ها، در ساخت و ساز‌های مختلف رو به افزایش است، نوسانات در قیمت ورق لچکی ممکن است تأثیرگذار باشد. برای کسب قیمت مناسب و انتخاب بهینه، لازم است با توجه به عوامل مختلفی که بر قیمت این محصول تأثیر می‌گذارند، مطالعه دقیقی صورت گیرد و اقدامات مناسب انجام شود.