سوله، به عنوان سازه بزرگ و حیاتی در زمینه صنعت و زندگی، نقش اساسی را ایفا می‌کند. این سازه‌ها معمولاً دارای سقف شیب‌دار بوده و بر اساس محاسبات فنی دقیق طراحی و اجرا می‌شوند. به عنوان مثال، سازه‌های شیب‌دار یا سوله به لاتین با نام‌های (Gable bents) یا (Ridge bent) شناخته می‌شوند.
طراحی سوله بر اساس نیاز‌های مختلف، از جمله کاربرد صنعتی، انبارداری، ورزشی، دامداری، آشیانه‌های هواپیما، با ابعاد مختلف ساخته می‌شوند. در هنگام طراحی سوله، نیاز است که به دقت به نوع کاربرد و ابعاد مشخص آن توجه شود. این توجه به جزئیات نقش مهمی در کاهش هزینه‌ها دارد.
به عنوان یکی از مهمترین عناصر ساختمانی، سوله‌های فلزی نه تنها به عنوان فضا‌های صنعتی بلکه به عنوان نماد‌هایی از پیشرفت فناوری در زمینه ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انتخاب سوله بر اساس نوع کاربری:
در انتخاب نوع سوله برای کاربری خاص، اهمیت زیادی به نیاز‌ها و مشخصات فنی مربوط به آن کاربری اطلاعاتی که در اختیار دارید، بخصوص نوع فعالیت و اهداف موردنظر، می‌پردازیم.
به عنوان مثال، برای صنعتی کارگاه‌ها و صنایع، طراحی سوله صنعتی با سقف مثلثی و وجود بچه‌های سوله مناسب است. این طراحی به دلیل امکان ایجاد فضای باز و افزایش ارتفاع مفید در داخل ساختمان، برای فعالیت‌های صنعتی بسیار مناسب است.
اما اگر کاربری مرتبط با مرغداری یا باشگاه‌های ورزشی باشد، استفاده از سقف‌های قوسی شکل می‌تواند مناسب باشد. این نوع طراحی نه تنها ارتفاع کاربردی بالا را ایجاد می‌کند بلکه از لحاظ ظاهری نیز جذابیت دارد.
این کار به اطمینان از انتخاب بهینه و مطابق با الزامات فنی کمک می‌کند.
تاریخچه سوله:
برای درک بهتر از تاریخچه طراحی سوله، لازم است به تاریخچه ایجاد این سازه پرداخته شود. در دوران اولیه انقلاب صنعتی اروپا، ساخت سوله به منظور استفاده در کارخانه‌ها در کشور‌های اروپایی رونق زیادی پیدا کرد. این زمان به عنوان نخستین مرحله از تاریخ سوله‌سازی در نظر گرفته می‌شود. در این دوره، ساخت و طراحی سوله به عنوان یکی از پایه‌های پیشرفت صنعت در کشور‌ها به‌شمار می‌رفت.
تاریخچه سوله‌سازی در ایران به دوره‌های قبل از ۷۵ سال پیش بازمی‌گردد. در آن زمان، با الهام از الگو‌های اروپایی، ایرانیان به ایجاد کارخانجات صنعتی و کارگاه‌های مختلف با استفاده از طراحی سوله پرداختند.
شرکت SOLEH به‌عنوان نخستین شرکتی که در ایران به طراحی این سازه‌ها پرداخت، اهمیت بسیاری در تاریخچه سوله‌سازی ایران دارد. پس از آن، نام SOLEH به‌عنوان نمادی از صنعت سوله‌سازی در ایران شناخته شد.
طراحی رایگان سوله:
در گروه صنعتی استیلا، با مدیریت مهندس اسداله باقرزاده، طراحی سوله به‌صورت رایگان ارائه می‌شود. این طراحی، پس از انتخاب مشخصات (عرض، ارتفاع، طول) و محل نصب، با استفاده از جدیدترین نرم‌افزار‌های طراحی سوله نظیر سپ، ایتبس، و سیف کار، به بهترین شکل ممکن بر اساس آخرین استاندارد‌ها و مقررات ملی ساختمان انجام می‌شود.
لازم به‌توضیح است که نقشه و دفترچه محاسبات فنی سوله با مهر و امضای مهندس محاسب سازه‌های فولادی (طراح سازه) که عضو سازمان نظام مهندسی می‌باشد، تهیه می‌شود. این مدارک به‌عنوان ادله فنی و گارانتی صحت محاسبات در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد تا در مراجع قانونی نظیر شهرداری یا شرکت شهرک‌های صنعتی مورد استفاده قرار گیرد. این مدارک به‌عنوان جزء لاینفک یک پروژه مهندسی محسوب می‌شود و از مشتریان محترم گروه صنعتی استیلا حفاظت می‌شود تا به‌صورت آسوده از سوله و اسکلت فلزی خود بهره‌برداری کنند.
کاربرد سوله:
ابعاد و وزن این قطعات به‌طور مستقیم با نوع کاربرد مرتبط است و البته عوامل دیگری نیز در تعیین ابعاد این قطعات تأثیرگذارند.
در فرآیند طراحی سوله صنعتی، موقعیت جغرافیایی ساختمان نیز به‌عنوان یکی از اقدامات حیاتی مورد بررسی قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، سرعت وزش باد و مقدار بارش برف در نقاط مختلف از جمله مؤلفه‌های مهم هستند. این اطلاعات به طراحان کمک می‌کنند تا سوله را به گونه‌ای طراحی کنند که با شرایط آب و هوایی منطقه سازگاری داشته باشد.
کاربرد‌های گوناگون سوله شامل انبار‌ها، سالن‌های تولید دام و طیور، ورزشگاه‌ها، صنایع ساخته و غیره می‌شود. هر یک از این کاربرد‌ها نیازمندی‌ها و ویژگی‌های خاصی دارند. به عنوان مثال، در انبار‌ها نیاز به فضای بزرگ و ارتفاع مفید بالا وجود دارد، درحالی که در ورزشگاه‌ها باید به نقاطی از سوله با ابعاد مناسب برای تماشاگران توجه شود.
در گروه صنعتی استیلا، با مدیریت مهندس اسداله باقرزاده، طراحی سوله با در نظر گرفتن این پارامتر‌ها انجام می‌شود. این طراحی با استفاده از نرم‌افزار‌های مدرن و با رعایت استاندارد‌ها و مقررات ملی ساختمان صورت می‌گیرد، تا ساختمان‌ها به بهترین شکل ممکن برای نیاز‌های خاص کاربران طراحی شوند.
طراحی سوله خرپایی:
سوله‌های خرپایی به عنوان کاملترین و بهترین گزینه‌ها برای طراحی ساختمان‌های صنعتی مدنظر قرار می‌گیرند. این نوع سازه‌ها با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود به عنوان یک گزینه متمایز در عرصه طراحی و اجرای سوله‌ها به شمار می‌آیند. یکی از ویژگی‌های مهم این سوله‌ها، کاهش وزن نسبت به سایر ساختارهاست. این امر به دلیل عدم استفاده از تیرورق فولادی در سقف این سوله‌ها به وجود می‌آید.
در طراحی سوله خرپایی، از پروفیل‌های صنعتی با کیفیت بالا برای ساخت استفاده می‌شود. تخصص و مهارت سازندگان و مهندسان در این فرآیند بسیار اساسی و تأثیرگذار است. با به‌کارگیری اصول علمی و ایمنی در طراحی و ساخت، امکان ایجاد سازه‌های با استحکام بالا و عدم وجود ضعف قابل توجه در ساختار‌ها فراهم می‌شود. به عبارت دیگر، رعایت اصول مهندسی در این نوع سازه‌ها، اطمینان از ایمنی و عملکرد بهینه آن‌ها را تضمین می‌کند.
برخورداری از کمترین ضعف در ساختار، این سوله‌ها را مقاوم در برابر مشکلات و خسارات ناشی از عوامل مختلف می‌سازد.
طراحی سوله با جرثقیل:
طراحی سوله با استفاده از جرثقیل معمولاً در پروژه‌هایی که نیاز به نصب و راه‌اندازی با جرثقیل دارند، انجام می‌شود. این نوع طراحی به صورت اختصاصی با درخواست و نیاز‌های کارفرما انجام می‌پذیرد. در طراحی سوله با جرثقیل، مراحل طراحی، ساخت و نصب سوله بیشتر در محیط کارگاه صورت می‌گیرد که نیازمندی‌های خاصی را در اجرای این پروسه ایجاد می‌کند. این عملیات علاوه بر افزایش زمان مورد نیاز، هزینه‌های بیشتری نیز دارد.
یکی از عوامل مهم در طراحی سوله با جرثقیل، نحوه انتخاب و استفاده از جرثقیل می‌باشد. جرثقیل‌های با تناژ بالا، نیازمند سازه‌های مستقل هستند تا بتوانند بار‌های سنگین را به صورت ایمن حمل و جابجا کنند. تعیین نیازمندی‌ها و ویژگی‌های جرثقیل متناسب با طراحی سوله، از جمله چالش‌های اصلی این نوع پروژه‌ها می‌باشد.
در نهایت، تأثیر مستقل بودن یا متکی بودن جرثقیل بر قیمت نهایی سوله نیز مطرح می‌شود. جرثقیل‌های مستقل، که قادر به حمل بار‌های سنگین با تناژ بالا هستند، نیازمند سازه‌های مخصوصی برای نصب و پشتیبانی هستند که ممکن است هزینه و زمان بیشتری را به‌همراه داشته باشد. انتخاب اینکه جرثقیل مورد استفاده آیا مستقل باشد یا متکی، به تصمیم‌گیری‌های کلان در زمینه طراحی و اجرای پروژه سوله اثرگذار است.
ابعاد استاندارد سوله:
ابعاد اصلی شامل طول، عرض و ارتفاع می‌باشد. این ابعاد تأثیر مستقیم بر پایداری سوله و همچنین هزینه‌های ساخت و طراحی آن دارند.
با افزایش ارتفاع سوله، فشار باد و بار‌های مختلفی که بر روی سازه اعمال می‌شود افزایش می‌یابد. به همین دلیل افزایش ارتفاع سوله، به طور مستقیم منجر به افزایش هزینه و طراحی مناسب‌تر سازه می‌شود.
تصور اشتباهی که برخی دارند این است که دهانه کوچکتر به افزایش کمیت سازه و کاهش هزینه منجر خواهد شد، که این مطلب دقیق نیست. بلکه اندازه استاندارد دهانه سوله به طور عمده بین ۱۵ تا ۳۰ متر تغییر می‌کند و تأثیر چندانی بر قیمت نهایی ندارد.
علاوه بر این، ابعاد دیگر مانند طول، عرض، و مساحت سوله نیز در تعیین هزینه آن تأثیرگذارند. افزایش مساحت سوله منجر به افزایش هزینه می‌شود که این موضوع به طبع با گسترش فضای داخلی سوله همراه است. همچنین، نوع سقف نیز بر قیمت تأثیرگذار است و سقف‌های قوسی به دلیل طراحی پیچیده‌تر خود هزینه بیشتری را به دنبال دارند.
مراحل طراحی سوله:
-
طراحی اولیه سوله:
این مرحله با ابعاد‌برداری مساحت زمین آغاز می‌شود. با در نظر گرفتن کاربری مورد نظر، ارتفاع سوله، شرایط جغرافیایی، میزان باد، بار برف و زلزله، ابعاد سازه شامل ضخامت‌ها، طول، عرض، و زاویه برش سازه و اندازه متریال فنداسیون محاسبه می‌شود. تأیید پروژه توسط مهندس محاسب یا شهرداری نیز در این مرحله صورت می‌گیرد.
-
اجرای فونداسیون سوله:
این مرحله حیاتی در اجرا و طراحی سوله است. فونداسیون سوله نقش مهمی در انتقال نیرو‌های بار باد، برف، و زلزله به زمین دارد. آکس‌بندی صحیح، گونیا بودن فونداسیون و تراز صحیح آن از جمله نکات حساس در این مرحله هستند.
-
مونتاژ سوله:
پس از تأیید نقشه‌ها، پیمانکاران و متخصصان ابعاد و ضخامت‌ها را بر اساس طراحی کنترل کرده و به برش ابعاد و ورق‌ها، اتصالات و اجزاء سازه می‌پردازند.
-
جوشکاری سوله:
در این مرحله، جوشکاری بر اساس نقشه‌های طراحی انجام می‌شود. تمیزکاری اجزاء، جوش‌ها، و استفاده از استاندارد‌های مربوط به جوشکاری جزء اقدامات انجام شده در این مرحله می‌باشد. از جوش‌های CO۲ و زیرپودری استفاده شده و سپس سازه آماده رنگ‌آمیزی می‌شود.
-
اجرای سیستم برق و نور:
در این مرحله، نصب و راه‌اندازی سیستم برق و نور در سوله انجام می‌شود. این شامل نصب سیم‌کشی، روشنایی اصلی و اضطراری، پریز‌ها، سوئیچ‌ها و تجهیزات برقی دیگر می‌شود. اطمینان از اجرای صحیح و ایمن این سیستم در تمام نقاط سوله حائز اهمیت است.
-
نصب سیستم گرمایش و تهویه:
در صورت نیاز، نصب سیستم گرمایش و تهویه نیز انجام می‌شود. این اقدام بر اساس نیاز‌های کاربری سوله و شرایط آب و هوایی منطقه تعیین می‌شود. اطمینان از ارائه شرایط مناسب برای کارکنان و تجهیزات داخل سوله در این مرحله حائز اهمیت است.
-
نصب و اجرای سیستم‌های ایمنی:
نصب و راه‌اندازی سیستم‌های ایمنی از جمله اقدامات حیاتی در ساخت سوله است. این شامل نصب آتش‌نشانی، اعلام و اطفاء حریق، دوربین‌های مداربسته، سیستم‌های امنیتی و دسترسی کنترلی می‌شود. این اقدامات به حفظ ایمنی محیط و جلوگیری از حوادث احتمالی کمک می‌کند.
-
رنگ‌آمیزی و تکمیل نهایی:
پس از اجرای مراحل فوق، ساختار سوله آماده می‌شود تا به مرحله رنگ‌آمیزی و تکمیل نهایی برسد.
-
تحویل و بهره‌برداری:
پس از تکمیل نهایی، سوله به مالک تحویل داده می‌شود. سپس بهره‌برداری از سوله آغاز می‌شود.
این مراحل جامعه و اختصاصی ساخت سوله را به طور کامل و با جزییات فنی بیان می‌کنند.
این مراحل جهت ایجاد یک سوله با استحکام و پایداری مناسب را ادامه می‌دهند و توسط متخصص‌های مختلف اجرا می‌شوند.