فونداسیون سازهای است که برای تحمل بارهای سازهای و توزیع بارها بر روی زمین ساخته میشود.فونداسیون اسکلت فلزی اساسی برای ساختمانهای فولادی است و باید با دقت و استفاده از روشهای مهندسی مناسب طراحی و اجرا شود. این نوع فونداسیون از تیرها و ستونهای فولادی تشکیل شده و وظیفه انتقال وزن ساختمان به زمین را بهصورت مؤثر انجام میدهد. فونداسیون اسکلت فلزی برای پایداری و ایجاد توزیع یکنواخت نیرو در سازههای فولادی بسیار حیاتی است.
وظایف فونداسیون:
-
مقاومت در برابر نشست:
یعنی بتواند انتقال وزن ساختمان به زمین را داشته باشد تا از نشست زیاد و بیجا در ساختمان جلوگیری شود.
-
توزیع یکنواخت نیرو:
در این حا توزیع نیروهای وارد شده از ساختمان به طور یکنواخت به زیر زمین داشته باشد تا هیچ قسمتی از سازه به صورت نامتوازن نشست نکند.
-
پیشگیری از شکست:
باید قابلیت پیشگیری از شکست نسبت به نیروهای جانبی که از سمت ساختمان به زیر سازه وارد میشوند داشته باشد.
فونداسیون اسکلت فلزی، به عنوان بخش حیاتی و بنیادی از ساختمانها و سازههای فلزی، در انواع متعددی بر اساس نوع ساختمان، نوع سازه و سیستم ساخت مورد استفاده قرار میگیرد. این فونداسیونها عمدتاً برای انتقال بارهای ساختمان به زمین به کار میروند و نقش اساسی در ایستایی و استحکام کل ساختمان دارند.
مراحل اجرای فونداسیون اسکلت فلزی:
1. خاکبرداری:
اجرای فونداسیون با خاکبرداری آغاز میشود. در این مرحله، ابتدا موانعی مانند سنگ، کلوخها یا اشیاء دیگر از سطح زمین برداشته میشوند و زمین ناهموار را صاف و هموار میکنند. در نواحیی که حفره و گودها وجود دارد، خاکریزی انجام میشود تا سطح زمین صاف شود. سپس آب ریخته و زمین به خوبی فشرده میشود تا برای گودکنی آماده شود.
2. پیاده کردن نقشه فونداسیون روی زمین:
پس از خاکبرداری، نقشه فونداسیون بر روی زمین پیاده میشود. در این مرحله، شمال جغرافیایی مشخص میشود و با نقشه فونداسیون همسو میشود. محورهای طولی یا عرضی مشخص میشوند و بقیه نقشه بر اساس این محورها اجرا میشود.
3. گودبرداری محل فونداسیون:
مرحله گودبرداری اهمیت زیادی دارد. قبل از شروع گودبرداری، خصوصیات خاک مانند چسبندگی ذرات خاک، مقاومت فشاری و میزان آب زیرزمینی در محیطهای آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار میگیرند. سپس ارتفاع خاک اندازهگیری میشود.
در گودبرداری، دیوارههای گود ممکن است به طور موقت ریزش کنند، بنابراین ایمنی و مستحکمسازی دیوارههای گود اهمیت دارد. عملیات گودبرذاری ممکن است به صورت مرحله به مرحله انجام شود؛ به عنوان مثال، ابتدا بخش ستونها گودکنی شود و بعد از قرار دادن ستونها، بخشهای دیگر گودکنی انجام شود.
4. اجرای بتن مگر:
بتن مگر به عنوان زیرسازی اجرا میشود و از ترکیبی از شن، ماسه، آب و سیمان تشکیل شده است. بتن مگر تنها جهت جدا کردن پایه اصلی از سطح زمین استفاده میشود و استحکام کافی ندارد. برای جلوگیری از نشست ستونها در زمین، زیر بیس پلیت (BasePlate) با بتن شل پر شده و سپس پیچها به درستی محکم میشوند.
5. آرماتوربندی:
مرحله آرماتوربندی حائز اهمیت است. آرماتورها بر اساس نقشه در محل فونداسیون قرار میگیرند و فاصله آنها از بتن مگر حدود 4 سانتیمتر است. آرماتورها برای تقویت ساختمان و افزایش مقاومت فونداسیون استفاده میشوند.
6. قالببندی فونداسیون:
در این مرحله، قالببندی فونداسیون انجام میشود. تختهها باید به صورت محکم و بدون گره نصب شده و به گونهای طراحی شوند که اجازه خروج آب اضافی از زیر و اطراف آنها داده شود. همچنین تختهها باید بتوانند بتن را در مقابل صدمات، لرزشها، سرما و گرما محافظت کنند. پس از خشک شدن بتن، تختهها باید بدون آسیب رساندن به بتن جدا شوند.
8.اجرای بیس پلیت:
مرحله اجرای بیس پلیت (BasePlate) در ساخت و ساز یکی از مهمترین مراحل به منظور تقسیم بار ستون به فونداسیون است. در این مرحله، یک صفحه ویژه به نام بیس پلیت زیر ستون قرار میگیرد. بیس پلیت وظیفه توزیع بار و فشار ستون به سطح فونداسیون را دارد و از جزئیاتی مثل سوراخهای اطراف و سوراخ مرکزی برخوردار است.
- استفاده از بیس پلیت: بیس پلیت به عنوان یک صفحه پهن که زیر ستون قرار میگیرد، انتخاب میشود. این صفحه معمولاً از فولاد ساخته میشود و به دلیل خصوصیات مقاومتی فولاد، برای تحمل بار سنگین ستون استفاده میشود.
- سوراخهای اطراف بیس پلیت: بیس پلیت دارای سوراخهایی در اطراف خود میباشد که برای اتصال آرماتور به آنها استفاده میشود. این سوراخها به عنوان نقاط اتصال برای آرماتورها عمل میکنند و از جدا شدن ستون از بیس پلیت جلوگیری میکنند.
- سوراخ مرکزی بیس پلیت: بیس پلیت دارای یک سوراخ مرکزی نیز میباشد. این سوراخ به منظور خروج هوای اضافه در هنگام ریختن بتن میآید. هنگامی که بتن به دور ستون ریخته میشود، این سوراخ به عنوان یک کانال خروجی برای هوا و بتن اضافهای که ممکن است در این مرحله وجود داشته باشد، عمل میکند.
- هواگیری بیس پلیت: پس از ریختن بتن و قرار گرفتن ستون بر روی بیس پلیت، برای جلوگیری از نشست نامناسب ستون در زمین، بیس پلیت با دقت و به درستی هواگیری میشود. این عملیات به منظور تضمین استحکام ستون و فونداسیون انجام میشود.
مرحله اجرای بیس پلیت بسیار مهم است زیرا تأمین توزیع صحیح بار ستون به فونداسیون از اهمیت ویژهای برخوردار است و از طریق بیس پلیت انجام میشود. تعیین اندازه و ضخامت بیس پلیت، نحوه آرماتوربندی و هواگیری صحیح تمامی عواملی هستند که در این مرحله مورد توجه قرار میگیرند.
8. اجرای بتنریزی:
بتنریزی باید به صورت هماهنگ و همزمان انجام شود. بتن باید تمامی
قسمتهای آرماتور و فونداسیون را پوشش دهد. پیش از انجام عملیات ریختن بتن، بتن در تراک میکسر چندین بار میکس شود و مخلوط میشود. بتن باید به مقدار کافی جا به جا شود و با استفاده از شوت (ناودانی مخصوص) در محل مورد نظر ریخته شود.
9.نصب اسکلت فلزی:
اجرای اسکلت فلزی یک مرحله مهم در ساخت و ساز سازهها است که پس از تکمیل فونداسیون انجام میشود. این مرحله به صورت دقیق و با رعایت نقشههای مهندسی و استانداردهای مرتبط انجام میشود. در اینجا توضیحاتی جزئی در مورد اجرای اسکلت فلزی ارائه شده است:
-
تعیین مکان و مقدار ستونها:
بر اساس نقشههای مهندسی، مکان و تعداد ستونها به دقت تعیین میشود. این ستونها به عنوان اعضای اصلی اسکلت فلزی عمل میکنند و وزن ساختمان را به فونداسیون منتقل میکنند. تعیین درست مکان ستونها بسیار حائز اهمیت است تا ساختمان به درستی بنا شود.
-
نصب ستونها:
بعد از تعیین مکان، ستونها به دقت در محل خود نصب میشوند. این نصب باید به تناسب با ابعاد و ویژگیهای ستونها انجام شود و از رعایت استانداردهای مربوط به اتصالات و مهارها پیروی میکند.
-
نصب تیرآهنها:
پس از نصب ستونها، تیرآهنها به عنوان عناصر افقی اسکلت نصب میشوند. این تیرآهنها به وسیله اتصالات مناسب به ستونها متصل میشوند. ترتیب نصب تیرآهنها و تعداد آنها بر اساس نقشه و نیازهای سازه تعیین میشود.
-
نصب دیگر اجزاء اسکلت:
بعد از نصب ستونها و تیرآهنها، سایر اجزاء اسکلت فلزی نظیر بالکنها، تیرهای جانبی و سایر عناصر به ترتیب مشخص در نقشههای مهندسی نصب میشوند.
-
استحکام اسکلت:
استحکام اسکلت به اجرای صحیح فونداسیون بستگی دارد. فونداسیون باید بتواند وزن و فشار ناشی از اسکلت را به درستی تحمل کند و از نشست نامناسب زمین جلوگیری کند. این اجرای صحیح به منظور ایجاد سازهای مستحکم و ایمن بسیار حائز اهمیت است.
انواع فونداسیون اسکلت فلزی:
فونداسیون سطحی:
- پی منفرد یا پی مجزا: در این نوع فونداسیون، بار ساختمان به صورت نقطهای به زمین منتقل میشود. برای ساختمانهای کوچک و سبک مناسب هستند.
- پی گسترده: این نوع فونداسیون دارای پایههای گستردهتری است و برای ساختمانهای بزرگتر و سنگینتر مناسب است.
- پی ترکیبی: در این حالت، از ترکیب پیهای مجزا و گسترده برای بهبود عملکرد استفاده میشود.
- پی دیواری یا پی نواری: این نوع فونداسیون از دیوارههای پی به صورت نواری برای توزیع بار استفاده میکند.
- پی طرهای یا پی باسکولی:این نوع فونداسیون از چیدمان پیهایی به شکل طره یا باسکولی استفاده میکند.
فونداسیون عمیق:
- فونداسیون شمعی: در این نوع فونداسیون از ستونهای شمعی به عنوان پایههای انتقال بار استفاده میشود.
- فونداسیون پایهای: این نوع فونداسیون از پایههای عمیقتر و پایدارتری به نام پایه استفاده میکند.
- فونداسیون صندوقهای: این نوع فونداسیون دارای یک صندوق عمیق بتنی است که بار ساختمان را به زمین منتقل میکند.
فونداسیونهای سنگی:
این نوع فونداسیون از سنگهای طبیعی برای ساختمانها در مناطقی که سنگ به طور آسان در دسترس است، استفاده میشود. سنگهای سالم و مناسب با اندازهگیری مناسب برای استفاده در فونداسیونهای اسکلت فلزی انتخاب میشوند.
فونداسیونهای آجری:
این نوع فونداسیون از آجر به عنوان مصالح اصلی برای ساخت استفاده میکند و برای ساختمانهای کوچک با بارهای نسبتاً کم مناسب است.
پی شفتهای:
فونداسیون شفتهای برای ساختمانهای کوچک و سبک به کار میرود و از مخلوط خاک، آب، شن و گردآهک تشکیل شده است.
پی بتنی:
فونداسیونهای بتنی با بتن مسلح ساخته میشوند و به عنوان یکی از مستحکمترین و مقاومترین فونداسیونها شناخته
میشوند. این نوع فونداسیونها به عنوان یکی از بهترین گزینهها برای ساختمانها در مناطق زلزلهخیز توصیه میشوند.
همچنین، در طراحی و اجرای هر قسمت از فونداسیون اسکلت فلزی، مصالح و رمش اجرایی مهم هستند. انتخاب صحیح مصالح مانند انواع میلگرد نیز باید با دقت انجام شود. این نکات در تضمین ایستایی و استحکام کل ساختمان نقش دارند.
فونداسیون نقطهای:
فونداسیون نقطهای یک نوع فونداسیون است که به منظور انتقال بار متمرکز از سازه به زمین مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع فونداسیون در مواردی که بار سازه به صورت متمرکز به زمین منتقل میشود، مثل زیر ستونها یا دیوارهای باربر، استفاده میشود.
لایههای اصلی فونداسیون نقطهای:
- زمین تراز شده و مناسب: قبل از اجرای فونداسیون، زمین باید به صورت تراز شده و مناسب آماده شود تا سطح تماس بین فونداسیون و زمین بهینه باشد.
- بتن مگر: لایهای از بتن مگر یا بتن غلیظ به عنوان پایه فونداسیون ایجاد میشود تا بار سازه به صورت متمرکز به آن منتقل شود.
- میلگردهای کف فونداسیون: میلگردهایی که به عنوان تسمههای کف فونداسیون استفاده میشوند و بار سازه به آنها منتقل میشود.
- بتن اصلی: بتن اصلی فونداسیون که به عنوان لایه نهایی و آماده برای ساختمان استفاده میشود.
- صفحه زیر ستون در فونداسیون اسکلت فلزی: این لایه زیر ستونها قرار میگیرد و بار ستونها به صورت متمرکز به زمین منتقل میشود.
فونداسیون نقطهای به خصوص در مواردی که بارهای سازه به صورت متمرکز و نقطهای به زمین انتقال مییابد، بسیار موثر است. این نوع فونداسیون میتواند بارهای نقطهای را به طور مؤثر به زمین منتقل کرده و از استفاده بهینه از فضای زیر ساختمان بهره ببرد.
همچنین، فونداسیون نقطهای به دلیل سادگی اجرا و اقتصادی بودن مناسب برای مواردی است که بارهای سازه کمتر به فونداسیون انتقال مییابد و نیازی به فونداسیون گستردهتر نیست. از مزایای این نوع فونداسیون میتوان به سهولت در اجرا و کاهش هزینهها اشاره کرد. با این حال، ممکن است در مواردی که بارهای سازه زیاد یا نامتقارن باشند، نیاز به فونداسیونهای دیگر باشد.
فونداسیون نواری:
فونداسیون نواری یک نوع فونداسیون است که برای تحمل بار یک دیوار باربر و بار یک ردیف ستون، که با فواصل تقریباً کم در یک راستا قرار دارند، مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع فونداسیون به عنوان یک نوع فونداسیون متمرکز برای انتقال بارها به خاک زیرین فونداسیون اسکلت فلزی و یا بتن مسلح عمل میکند.
یکی از ویژگیهای مهم فونداسیون نواری نسبت طول به عرض آن است که اصولاً باید بزرگتر از ۱۰ باشد. این نسبت نشاندهنده تعداد بیشتر ستونها و دیوارها در یک ردیف است که باید بارها را به زمین منتقل کنند. در بعضی مراجع، این نسبت به عنوان ۵ هم در نظر گرفته میشود. عرض فونداسیون نواری به ظرفیت باربری خاک زیری و بارهای سازه ارتباط مستقیم دارد. اگر بار سازه کمتر از ظرفیت باربری خاک باشد، عرض فونداسیون نواری کمتر خواهد شد.
انواع فونداسیون نواری شامل:
- پی نواری یک طرفه: این نوع فونداسیون نواری بار چند ستون یا یک دیوار را که در یک ردیف قرار دارند به زمین منتقل میکند. این پی نواری به عنوان یک فونداسیون نواری ساده عمل میکند.
- پی شبکهای: اگر پیها به روش متعامد نسبت به یکدیگر قرار گیرند، پی نواری دو طرفه یا پی شبکهای به وجود میآید. این نوع فونداسیون نواری به دلیل توزیع یکنواخت تنشها در زمین، در مقابل نیروهای جانبی، به ویژه زلزله، عملکرد خوبی دارد.
کاربردهای اصلی فونداسیون نواری عبارتند از:
- قرارگیری زیر یک ردیف ستون در فونداسیون اسکلت فلزی و یا بتن مسلح.
- محل قرارگیری زیر یک دیوار باربر در ساختمانهای آجری.
- کاربرد زیر ستونها و دیوارهای مجاور هم.
- مناطق با احتمال خطر رانش خاک.
- مناطق زلزلهخیز.
مزایای فونداسیون نواری عبارتند از:
- سهولت در اجرا و سرعت بالای اجرا.
- کاهش هزینهها به دلیل مصرف کمتر بتن و فولاد نسبت به فونداسیونهای گسترده.
- ایجاد فضاهای خالی میان پیها که مکان مناسبی برای اجرای تاسیسات فراهم میکند.
- قابلیت کاهش نشستهای نامتقارن احتمالی.
معایب فونداسیون نواری عبارتند از:
- عدم انتقال یکپارچه نیرو به زمین زیر فونداسیون اسکلت فلزی.
- امکان پیشآمد نشستهای نامتقارن.
- قالببندی سختتر نسبت به فونداسیونهای گسترده.
- مصرف بیشتر بتن و میلگرد نسبت به فونداسیونهای منفرد.
فونداسیون گسترده:
فونداسیون گسترده، که به عنوان شالوده گسترده، پی رادیال، یکپارچه یا پی رادیه ژنرال نیز شناخته میشود، یک نوع فونداسیون ساختمانی است که برای تحمل بارهای سنگین از ساختمانها به کار میرود. این نوع فونداسیون به صورت یکپارچه و از بتن مسلح در سراسر زیر ساختمان ساخته میشود. در واقعیت، تمامی ستونها و دیوارهای ساختمان بر روی این فونداسیون قرار میگیرند.
فونداسیونهای گسترده معمولاً در مواردی کاربرد دارند که بارهای وارده از ساختمان بسیار زیاد هستند، به عنوان مثال در برجها. همچنین، این نوع فونداسیون در مناطقی کاربرد دارد که مقاومت فشاری زمین به اندازه کافی کم است که نیاز به انتقال بار به خاک زیر فونداسیون دارد و فشار به سطح بزرگتری منتقل میشود. ارتفاع مجاز نشست فونداسیون گسترده معمولاً بین ۸ تا ۳۰ سانتیمتر است.
انواع فونداسیون گسترده:
- پی صفحهای با دیوار محیطی: این نوع فونداسیون دارای دیوارهای بتنی حاشیهای است که به کمک پیهای رادیال از وسط به سوی خارج ادامه مییابد.
- پی صفحهای ساده: این نوع فونداسیون شامل یک صفحه بتنی میشود که بدون دیوارهای محیطی ساخته میشود.
- فونداسیون صفحهای با شناژ: در این حالت، پیهای رادیال با شناژهایی به صفحه بتنی متصل میشوند.
- پی با دیوار بتنی در یک جهت: در این نوع فونداسیون، پیهای رادیال از وسط به سمت یک جهت خاص، به کمک دیوارهای بتنی، ادامه مییابند.
- پی با دیوار بتنی در دو جهت: مشابه نوع قبلی، اما دیوارهای بتنی در دو جهت ایجاد میشوند.
مزایای فونداسیونهای گسترده:
- مناسب برای خاکهای سست با ظرفیت باربری کم.
- توزیع گستردهتر تنشها زیر فونداسیون اسکلت فلزی.
- یکپارچگی دیوارهای برشی و پیهای ستونها.
- کاهش تنشهای وارده بر خاک زیرین شالوده.
- کاهش مقدار نشست در کل فونداسیون.
- کاهش نشستهای نامتقارن احتمالی.
- قالببندی آسان.
معایب فونداسیونهای گسترده:
- صرف بیشتر بتن و میلگرد نسبت به فونداسیونهای منفرد.
- ممکن است به علت طراحی و اجرای پیچیدهتر، هزینههای بیشتری داشته باشد.
این نوع فونداسیون با توجه به نیازهای پروژه و شرایط زمینی مورد نظر انتخاب میشود.
فونداسیون صفحهای:
فونداسیون صفحهای یک نوع سیستم فونداسیونی است که جهت انتقال بارهای ساختمانی به خاک تحت ساختمان مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع فونداسیون تمام سطح زیرین ساختمان را پوشش میدهد و از بتن مسلح یکپارچه تشکیل شده است. بر روی این فونداسیون میلههای ستونها و دیوارهای ساختمان قرار میگیرند. در مواقعی که بارها بسیار زیاد باشند، سطح فونداسیون صفحهای معمولاً بزرگتر از سطح ساختمان ساخته میشود تا فشار بهتری در سطح بزرگتری پخش شود.
انواع فونداسیون صفحهای:
- فونداسیون صفحهای ساده: این نوع فونداسیون صرفاً از یک صفحه بتنی یکپارچه تشکیل شده و هیچ عنصر اضافی ندارد. این نوع فونداسیون برای ساختمانهای کم بار مناسب است.
- صفحه با دیوار محیطی: در این حالت، صفحه بتنی با دیوارهای محیطی احاطه شده است. این دیوارها به عنوان پشتیبان بیشتر برای فونداسیون عمل میکنند و بارهای بزرگتر را به خاک منتقل میکنند.
- شالوده صفحهای با تیر: این نوع فونداسیون شامل یک صفحه بتنی به همراه تیرهایی است که به دلیل ترکیب دیوارهای محیطی و تیرها، برای تحمل بارها بهتر عمل میکند.
- پی صفحهای همراه با دیوار بتنی در یک جهت: در این نوع، پیهای بتنی به صورت متراکم در یک جهت قرار میگیرند و به دیوار بتنی متصل میشوند.
- پی صفحهای همراه با دیوار بتنی در دو جهت: در این حالت، پیهای بتنی به صورت متراکم در دو جهت قرار میگیرند و با دیوارهای بتنی ارتباط دارند.
- فونداسیونهای سلولی: این نوع فونداسیون به ویژه در مناطقی با خاکهای خاصی کاربرد دارد و با ترکیبی از سلولهای بتنی و پیهای مسلح ساخته میشود. این سلولها به منظور توزیع بارها به صورت یکنواخت در سراسر فونداسیون استفاده میشوند.
فونداسیون مشترک:
فونداسیون مشترک یک نوع فونداسیون است که برای چندین ستون یا پایه مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع فونداسیون، زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که دو یا چند ستون نزدیک به یکدیگر واقع شدهاند و اندازه فاصله بین آنها کم است، به طوری که ایجاد یک فونداسیون جداگانه برای هر ستون به عنوان گزینه اقتصادی نباشد. این نوع فونداسیون میتواند برای ستونهایی که در نقاط مجاور زمین همسایه قرار دارند نیز مورد استفاده قرار گیرد.
فواید فونداسیون مشترک :
- صرفهجویی در مصرف مواد ساختمانی: با استفاده از یک فونداسیون مشترک برای چندین ستون، مصرف بتن و فولاد کمتری نسبت به ایجاد فونداسیون جداگانه برای هر ستون دارید.
- صرفهجویی در هزینهها: این نوع فونداسیون از نظر هزینههای ساخت و نصب مقرون به صرفهتر است، زیرا نیازی به ایجاد چندین فونداسیون جداگانه نیست.
- تسهیل در مدیریت و طراحی: استفاده از فونداسیون مشترک میتواند مدیریت و طراحی سازه را سادهتر کند و به تنظیم ستونها و فاصلههای مناسب کمک کند.
- مناسب برای شرایط خاص: این نوع فونداسیون مناسب برای مواردی است که ساختمان بلند و بزرگی وجود دارد و نیاز به ایجاد درز انبساط (ژوئن) برای ستونهای مجاور دارید.
هر چند فونداسیون مشترک میتواند به عنوان یک راهکار اقتصادی و موثر مطرح شود، اما باید به دقت محاسبات و طراحیهای مرتبط با آن انجام شود تا تمامی اصول فنی و ایمنی رعایت شود.
فونداسیون باسکولی:
فونداسیون باسکولی، یک نوع فونداسیون است که برای پیشگیری از چرخش تیر و فونداسیون، به ویژه در مواردی که تیرها یا فونداسیونها در مجاورت دیوارهای همسایه واقع شدهاند، مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع فونداسیون به صورت مستقل از دیگر فونداسیونها قرار میگیرد و به سازه کمک میکند تا در موقعیت استوا قرار گیرد.
فونداسیون باسکولی معمولاً به عنوان یک پایه ویژه تحت تیرها یا سازهها استفاده میشود تا جلوی چرخش و گردش غیرمطلوب در فونداسیون و تیرها را بگیرد. این نوع فونداسیون معمولاً از بتن مسلح ساخته میشود و میلهها و استونهای سازه را به طور محکم نگه میدارد.
فونداسیون باسکولی از اهمیت ویژهای در سازههایی برخوردار است که ترتیب جدیدی از نیروها و فشارها در مجاورت دیوارهای همسایه ایجاد کنند. این نوع فونداسیون به تعادل و استحکام سازه کمک میکند و از مسائل نگرانکننده مرتبط با چرخش و جابجایی غیرمطلوب جلوگیری میکند.
فونداسیون کلاف شده:
فونداسیون کلاف شده یک نوع فونداسیون است که در مناطق زلزلهخیز برای ساختمانهای مسکونی معمولی به عنوان گزینهای ایدهآل در نظر گرفته میشود. این نوع فونداسیون به وسیله اتصال دو فونداسیون به یکدیگر با استفاده از شناژ یا بتن آرمه ایجاد میشود.
زمانی که ضخامت شناژ کمتر از ارتفاع پی باشد، دو حالت اتصال معمولی ایجاد میشود:
- سطح بالایی شناژ و سطح بالایی فونداسیون اسکلت فلزی در یک راستا قرار میگیرد.
- سطح زیر شناژ با سطح زیر فونداسیون اسکلت فلزی در یک امتداد قرار میگیرد.
این نوع فونداسیون به دلیل توانایی در جلوگیری از چرخش تیر و فونداسیون و همچنین در مواجهه با دیوارهای همسایه مورد استفاده قرار میگیرد. این اتصالات قوی میتوانند ساختمان را در مقابل نیروهای زلزله تقویت کرده و از خسارت جلوگیری کنند.
فونداسیون شمعی:
فونداسیون شمعی یک عنصر مهم در مهندسی عمران است که به منظور انتقال بارهای ساختمانی به لایههای زیرین خاک به کار میرود. این نوع فونداسیون معمولاً در مواردی استفاده میشود که ظرفیت باربری زمین برای فونداسیونهای سطحی کافی نباشد یا ویژگیهای خاکی نامساعدی داشته باشد. فونداسیونهای شمعی به وسیله شمعها ساخته میشوند، که میتوانند از مواد مختلفی مانند فولاد، بتن، بتن مسلح و چوب ساخته شوند.
زمانی که خاکهای فوقانی لایههای فوقانی خاک دارای ظرفیت فشردگی قوی یا ضعیف هستند به گونهای که نمیتوان از فونداسیونهای سطحی برای توزیع بار ساختمان استفاده کرد، فونداسیونهای شمعی به عنوان راهحل مناسب مطرح میشوند. این نوع فونداسیونها معمولاً در مواردی استفاده میشوند که بستر سنگی یا لایههای محکمتر در عمق معقولی از سطح زمین وجود ندارند.
وقتی که فونداسیونهای شمعی مورد استفاده قرار میگیرند، غالباً مقاومت آنها توسط نیروی اصطکاک بین سطح تماس شمع و خاک تأمین میشود. این نیروی اصطکاک در نقطه تماس شمع با خاک به عنوان پیچیدگی شمع به وجود میآید. در واقعیت، شمعها به عنوان راهی برای انتقال تدریجی بار به لایههای زیرین محکمتر خاک عمل میکنند.
شمعها توانایی مقاومت در برابر نیروهای افقی را نیز دارند. اگر شمعها به نیروهای افقی تحت تأثیر قرار بگیرند، میتوانند این نیروها را با خمش مقاومت کنند. این ویژگیها معمولاً در فونداسیونهای اسکلت فلزی حائل خاک که وظیفه مقاومت در برابر فشار جانبی خاک یا نیروهای دیگر نظیر باد یا زلزله را دارند، به کار میروند.
فونداسیونهای شمعی به طور گسترده در ساختمانهای مسکونی معمولی و ساختمانهای بلند که به نیروهای جانبی نظیر باد و زلزله تحت تأثیر قرار دارند، استفاده میشوند. این نوع فونداسیونها از شمعها برای انتقال بار به طور موثر به لایههای زیرین خاک استفاده میکنند و از مزایای بالایی مانند قابلیت مقاومت در برابر بارهای افقی و عمودی برخوردارند.